اکسیژن

اسناد جدید از اختلاط ماده خطرناک زایلن با بنزین/ احتمال احضار میرکاظمی به دادگاه

طراح اصلی تولید بنزین در پتروشیمی، یکی از کارشناسان پتروشیمی به نام فریبرز پناهی است. او در سال 89 در گفت‌وگوی با خبرآنلاین اعلام کرد طرحش به طور کامل اجرا نشد و اگر به طور کامل اجرا می شد، بنزین پتروشیمی آلایندگی نداشت. او از روزهایی سخن گفته که مورد بی مهری وزیر سابق نفت قرار گرفته و این دلخوری خود را تنها با این جمله نشان می دهد که اگر میرکاظمی را در خیابان هم ببینم با او سلام و احول پرسی نخواهم کرد.

عصر ایران - علیرضا داوری در خردادنیوز نوشت: پس از آنکه خرداد اقدام به انتشار اسناد اختلاط بنزین پیرولیز (حاوی 50 درصد بنزن) با بنزین معمولی کرد و نشان داد بنزین پتروشیمی بسیار بیش از آنچه تصور می‌شد آلوده‌کننده است، خبرگزاری فارس در مقدمه مصاحبه جدید خود، این اقدام را «مرثیه‌سرایی» نامید و اعلام کرد آنچه اکنون توزیع می‌شود «ریفورمیت» است و این ماده اکنون مخلوط نمی‌شود که البته این خبرگزاری نگفت آیا بنزین پیرولیز در هیچ زمانی به بنزین معمولی افزوده نشده است؟!

اما در مصاحبه مذکور، مقام مسوول خبری می‌دهد که ابعاد تکان‌دهنده‌ تری دارد و از درصد بالای آروماتیک‌ها در بنزین پتروشیمی که به 70 درصد هم می‌رسد پرده برداری می کند. بسیاری از این آروماتیک‌ها دارای خواص سرطان‌زایی هستند و براساس اعلام خبرنگار خبرگزاری فارس، آمیختن برخی از آنها (زایلن و تولوئن) با بنزین معمولی جرم است و عامل آن باید محاکمه شود و به همین دلیل خبرگزاری مذکور، آمیختن برخی انواع آروماتیک (از جمله زایلن) را در بنزین پتروشیمی در دولت مهرورز رد می‌کند.

در ادامه براساس اسنادی که منتشر می شود، «زایلن» به حجم حدود 50 درصد در ترکیب ریفورمیت وجود داشته و در نتیجه با بنزین معمولی مخلوط شده است. براساس اعلام قبلی خبرگزاری فارس، این اقدام جرم بوده و عامل آن باید تحت تعقیب قرار گیرد. قطعاً درخواست بسیاری از کارشناسان و شهروندان عادی از دادستانی محترم و نمایندگان محترم مجلس نیز این است که بعد از افشای اختلاط «بنزین پیرولیز» و اکنون ماده سرطان زای «زایلن» وارد عمل شوند و حقایق را برای عموم روشن سازند. در این میان نباید از اظهارات طراح اصلی بنزین پتروشیمی غافل شد زیرا او معتقد است که طرحش به طور کامل اجرا نشده و اصلاح و به‌سازی لازم بر روی بنزین پتروشیمی صورت نگرفته است.

سه قاتل خاموش: تولوئن، بنزن و زایلن

تاکنون هر چه در مورد سرطان‌زایی بنزین پتروشیمی گفته می‌شد، مربوط به درصد «بنزن» آن بود که بیش از حد استاندارد است. اما شاهرخ خسروانی، قائم‌مقام پالایش و پخش، در گفت‌وگو با فارس درصد آروماتیک در محصول پتروشیمی نوری را بسیار بالا و حدود 55 تا 60 درصد و برای محصول پتروشیمی بندرامام، 60 تا 70 درصد اعلام کرده است که براساس استاندارد یورو4، باید در بنزین معمولی حداکثر 35 درصد باشد.

اما این ترکیبات آروماتیک چه هستند؟ دو مورد مشهور از این هیدروکربن‌ها، «تولوئن» و «زایلن» هستند که به گفته یوسف رشیدی، مدیر پیشین شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در تهیه ریفورمیت به کار رفته‌اند. او در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس می‌گوید: «پتروشیمی ها محصولاتی تولید می‌کنند که خواصی شبیه به بنزین دارد که این محصولات شامل بنزن، تولوئن و زایلن و دیگر محصولاتی از این قبیل است. از طرف دیگر باید گفت این محصولات دارای عدد اکتان بالایی هستند اما مشکل اصلی که وجود دارد سرطان‌زا بودن آنها است.»

خبرنگار فارس در مصاحبه با رشیدی، این حرف را رد کرده و اعلام می کند: «ما از پالایش و پخش سؤال کردیم که شما تولوئن و زایلن در بنزین دارید که می‌گویند ممنوع است تولوئن و زایلن در بنزین بیاید. اگر این موضوع وجود داشته است خلاف قانون عمل شده و باید افراد خاطی محاکمه شوند.» این خبرگزاری جای دیگر اعلام می کند: «در مورد بنزن توضیح داده شده است و قطعاً آروماتیک آن تولوئن و زایلن نیست... شما در مورد تولوئن و زایلن برای اولین بار است که صحبت می‌کنید درصورتی که مسئولان پالایش و پخش می‌گویند اگر کسی تولوئن و زایلن مخلوط بنزین کند مجرم است.»

اما سند زیر از گزارش عملکرد شرکت پتروشیمی نوری در سال 1391 نشان می‌دهد حق با رشیدی بوده و حدود نیمی از ریفورمیت پتروشیمی نوری، زایلن است. این گزارش‌ها در سایت کدال به آدرس Codal.ir برای دسترسی عموم قرار دارند.

این سند نشان می‌دهد «اختلاط» بزرگ، چه ابعادی داشته و پشت صحنه حماسه‌سازی بنزینی ایشان در دولت مهرورز، چیزی نبوده است مگر آمیختن ماده‌ای سرطان زا که به گفته خبرگزاری فارس، جرم به شمار می‌رود. اما این ماده چه تاثیراتی دارد؟ همچون بقیه آروماتیک‌ها، این ماده سرطان زا دارای اثرات منفی متعددی بر سلامت است و جذب آن از طریق تنفس یا بلعیدن خطرات زیادی برای معده، قلب، کلیه و کبد به همراه دارد. جذب زایلن می‌تواند موجب سرگیجه و سردرد شود.

پیرولیز: دستاورد نفتی دولت مهرورز!

پس از آنکه اسناد اختلاط بنزین پیرولیز (حاوی 50 درصد بنزن) با بنزین معمولی منتشر شد و مشخص شد بنزین پتروشیمی بسیار بیش از آنچه تصور می‌شد آلوده‌کننده است، خبرگزاری فارس در مقدمه مصاحبه جدید خود (خبر شماره 13930310000853)، این اقدام را «مرثیه‌سرایی» نامید و گفته است این ماده اکنون مخلوط نمی‌شود. دُم خروس بنزین پیرولیز را اینجا به روشنی می‌توان دید: این ماده «اکنون» توزیع نمی‌شود، چرا که «قبلاً» در زمان «میرکاظمی» توزیع می‌شد! استدلال خبرگزاری فارس درست مثل این است که بگوییم: «اختلاس» سه‌هزارمیلیاردتومانی «اکنون» صورت نمی‌گیرد، پس مهم نیست!

خبرگزاری همچنین فارس ادعا کرده است: «تولید بنزین پیرولیز در کشور بسیار محدودتر از آن است که بتواند بخشی از کمبود بنزین ایران را جبران کند» این یعنی این خبرگزاری،‌ پا را از «اکنون» و «قبلاً» فراتر گذاشته و به طور کلی معتقد است این ماده امکان جبران کمبود بنزین کشور را ندارد! آیا این طور است؟ سخنان مدیران نفتی در اخبار شانا به شماره‌های 157630 و 162883 و 158526 و 159002 نشان می‌دهد این اقدام به صورت گسترده صورت گرفته است.

طرحی که به طور کامل اجرا نشد

طراح اصلی تولید بنزین در پتروشیمی، یکی از کارشناسان پتروشیمی به نام فریبرز پناهی است. او در سال 89 در گفت‌وگوی با خبرآنلاین اعلام کرد طرحش به طور کامل اجرا نشد و اگر به طور کامل اجرا می شد، بنزین پتروشیمی آلایندگی نداشت. او از روزهایی سخن گفته که مورد بی مهری وزیر سابق نفت قرار گرفته و این دلخوری خود را تنها با این جمله نشان می دهد که اگر میرکاظمی را در خیابان هم ببینم با او سلام و احول پرسی نخواهم کرد. از طرح تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی به نوعی حرف می زند که انگار در مورد کودکش دلسوزی می کند و نگران است. فریبرز پناهی طراح تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی از روزهایی می گوید که طرحش ناقص اجراشده و برخورد تندی که میرکاظمی با وی داشته و همین امر باعث بی رغبتی خود و همکارانش برای ادامه راه تحقیق و پژوهش شده است او در ادامه می گوید:

«متاسفانه طرح به طور کامل اجرایی نشد که اگر این امر صورت می‌گرفت بنزین تولیدی در مجتمع‌های پتروشیمی قطعاً به استانداردهای روز نزدیک می‌شد. با اجرای کامل این طرح ما با استانداردهای یورو چندان فاصله نداشتیم چرا که با اجرای آن درصد آروماتیک‌ها به 39 تا 40 می‌رسید و اکتان بنزین هم به 93 تا 95 اما روند اجرایی تولید بنزین در پتروشیمی‌ها به نحو دیگری رقم خورد. روند اجرایی تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی بدون استفاده از روند اصلاح و بهسازی بود. طرح ما این نبود که استفاده کردند در واقع همان چیزی که در پتروشیمی‌ها تولید می‌شد را بدون هیچگونه روند اصلاحی و رساندن آن به استانداردهای روز تحویل پالایشگاه‌ها می‌دادند. اگر طرح واقعی تولید ضربتی بنزین در 48 ساعت اجرا می‌شد قطعاً آلودگی در کار نبود. شاید هم به نوعی دلیل اصلی ناموفق بودن طرح به نبودن گروه طراحی تولید بنزین از مجتمع‌های پتروشیمی برگردد.»

سخنان فریبرز پناهی، ایده‌پرداز اصلی طرح بنزین ضربتی نشان می‌دهد حتی در شرایط تحریم هم امکان اجرای طرح ضربتی بنزین با کاهش آلودگی به حد استاندارد وجود داشت و این میرکاظمی و مدیران او بودند که طرح را نصفه و نیمه اجرا کردند!! سوال اینجا است که اگر امکان اجرای طرح تولید بنزین پتروشیمی با حذف آلایندگی و کاهش ترکیبات مضر بوده، مسوولان وقت چرا این کار را انجام ندادند؟ آیا از نظر آنها تنها تولید ماده‌ای که بتوان آن را در باک سوزاند، کافی بوده است؟ آیا تولید هر بنزینی با درصد بالای بنزن و آروماتیک اصل بوده و سلامت مردم در این میان اهمیتی نداشته است؟! آیا امکان نداشت در صورتی که سکان امور به دست مدیری کاردیده و آشنا سپرده می‌شد، سلامتی و جان مردم بیشتر مورد توجه قرار گیرد؟ و در نهایت آیا مقصران این ماجرا، می‌توانند با پناه گرفتن در سنگر «تحریم»، سوءمدیریت خود در اجرای یک پروژه علمی را پنهان کنند و البته نه تنها پاسخگو نباشند، که طلبکارانه ادعایی هم کنند؟!